ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΜΥΘΟΙ ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΑ- Ο μύθος των Κουρητών

Συντάκτης: Μαρία Αντωνίου

Ο μύθος των Κουρητών

Οι  Κουρήτες ήταν πέντε αδέρφια: Ο Ηρακλής ( πρόκειται για απλή συνωνυμία με τον γνωστό ημίθεο Ηρακλή, γιο του Δία), ο Παιωναίος, ο Επιμίδης, ο Ιάσιος και  ο Ίδας. Ο μύθος λέει ότι δεν γεννήθηκαν, αλλά φύτρωσαν από τη γη, όταν την έβρεξαν τα πρώτα δάκρυα του Δία σαν μωρό.

Άλλη παραλλαγή λέει ότι   όταν έπιασαν οι πόνοι τη Ρέα και κρύφτηκε από το σύζυγό της στο σπήλαιο για να γεννήσει, στη διάρκεια του τοκετού έπρεπε να πνίξει τους πόνους της χωρίς να φωνάξει, έτσι έχωσε τα δάχτυλά της μέσα στη γη από όπου και ξεπήδησαν οι Ιδαίοι Δάκτυλοι, 10 στον αριθμό. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και οι Κουρήτες). Το γεγονός αυτό συμβολίζει το ότι ήταν γηγενείς. Γι’ αυτό η παράδοση μιλάει για τους Κουρήτες ως πρώτους κάτοικους της Κρήτης.

Οι Κουρήτες έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στη γέννηση και στην ανατροφή του Δία, του μεγαλύτερου από τους δώδεκα θεούς του Ολύμπου. Όταν ήρθε η ώρα η Ρέα να γεννήσει διάλεξε μία σπηλιά στην Κρήτη και ζήτησε βοήθεια από τους ντόπιους Κουρήτες. Οι Κουρήτες φυλούσαν την είσοδο της σπηλιάς ώστε να μην πλησιάσει κανείς και μόλις γεννήθηκε το θείο βρέφος, ο Δίας, ανάλαβαν να τον προσέχουν μέχρι να μεγαλώσει. Άγρυπνοι φρουροί, οι Κουρήτες, όταν το μωρό έκλαιγε χτυπούσαν δυνατά τα πόδια τους στη γη χορεύοντας(πυρρίχιος χορός των Κουρητών) , ώστε με τον θόρυβο που έκαναν να καλύψουν το κλάμα. Ο Κρόνος, ο πατέρας του Δία, είχε πάρει έναν χρησμό ότι ένα παιδί του θα του έπαιρνε την εξουσία, γι’ αυτό δεν έπρεπε να καταλάβει ότι ο Δίας ήταν ζωντανός, αλλιώς το θεϊκό μωρό κινδύνευε.

Οι Κουρήτες, σύμφωνα με  το μύθο, ήταν οι ιδρυτές των Ολυμπιακών Αγώνων. Τα πέντε αδέρφια σε μία εξόρμησή τους στα δάση της Πελοποννήσου θέλησαν κάποια στιγμή να ξαποστάσουν. Για να διασκεδάσουν έκαναν αγώνα δρόμου μεταξύ τους. Νικητής αναδείχθηκε ο Παιωναίος και ο Ιδαίος Ηρακλής  για τη νίκη του τον στεφάνωσε με κλαδιά αγριελιάς και του έδωσε να φάει ένα μήλο.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΜΥΘΟΥ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η Άννα Μελένιου επέλεξε αυτό το μύθο γιατί συνδέονταν με την έννοια της ομάδας, αλλά και με την Κρήτη, την οποία αγαπάει ιδιαίτερα. Ιδιαίτερης σημασίας είναι και ότι η ομάδα των Κουρητών δεν είχε κάποιον επικεφαλής, όπως για παράδειγμα είχε τον Οδυσσέα η Αργώ στην Οδύσσεια.

Μέσα από το θεατρικό παιχνίδι και την όλη της εμπειρία από το Εργαστήρι Θεάτρου Ημέρας, αποκόμισε πολλές παραστάσεις που τη βοήθησαν παιδαγωγικά, ψυχολογικά και γενικότερα διαμόρφωσαν διαφορετικά τον τρόπο ζωής της. «Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στην ποιότητα της ομάδας που είχαμε φτιάξει. Όσα βιώσαμε  ήταν τόσο δυνατά που με οδήγησαν στην έννοια της ομάδας  την οποία και βρήκα μέσα στον μύθο των Κουρητών».

Ως προς τη μεταφορά του μύθου στη σύγχρονη πραγματικότητα, συνδυάστηκε με μεγάλη ευαισθησία η έννοια της ομάδας με τους  πέντε Κουρήτες. Στην αρχή οι Κουρήτες λειτουργούν ως μονάδες, αποξενωμένοι, ανταγωνιστές, κλεισμένοι στον εαυτό τους, παρέα με τους φόβους και τις ανασφάλειες τους, οι οποίες  τα βράδια μεταμορφώνονται σε «στοιχειά». Όταν τα «στοιχειά» αποφασίζουν να επιτεθούν σε έναν άλλο άνθρωπο, οι Κουρήτες θα αλληλοκοιταχθούν, θα ενωθούν με ένα πυρρίχιο χορό και ως ομάδα πια θα τον προστατέψουν, ανακαλύπτοντας πως, εν τέλει, τον ίδιο τους τον εαυτό προστάτευσαν.

Κάτι ανάλογο ισχύει και στην κοινωνία μας, η οποία χαρακτηρίζεται από την αποξένωση. Αντί, δηλαδή, να λειτουργούμε μέσα σε μια ομάδα, συνήθως είμαστε άτομα ξεχωριστά μέσα σε ένα πλήθος και ο καθένας κοιτάει το συμφέρον του. Είναι οι ρυθμοί της ζωής μας, είναι οι συνθήκες της χαοτικής πόλης, είναι γενικότερα η παιδεία του σήμερα; Πάντως μια μικρή ομάδα στο σήμερα θα μας θυμίσει πόσο σημαντικό είναι το ομαδικό πνεύμα στην κοινωνία μας σε γενικότερο επίπεδο.

Ιδέες που προέκυψαν από τα παιδιά της ομάδας διοχετεύτηκαν στον μύθο, αν όχι όλες, οι περισσότερες, αναδεικνύοντας την αρχική ιδέα, παρά αλλοιώνοντας την. Γενικότερα, κάτι που παίζει ρόλο στην υλοποίηση ενός μύθου είναι  οι προσωπικές ανασφάλειες και αναστολές που έχει αυτός που καταπιάνεται με τον μύθο.

Η παράσταση δεν είχε, σχεδόν καθόλου λόγο και βασίστηκε  στην κινησιολογία και τη σωματική έκφραση των παιδιών και αξίζει να σημειωθεί ότι κανένας από το κοινό δεν έμεινε ασυγκίνητος.

ΑΡΧΑΙΟΛΛΗΝΙΚΟΙ ΜΥΘΟΙ:ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΖΩΗΣ

Μέσα από τη διαδικασία ενασχόλησης με τους μύθους διευρύνονται τα σωματικά, ψυχικά και συναισθηματικά μας όρια.

Η πλούσια ύλη που υπάρχει στους αρχαιοελληνικούς μύθους είναι πραγματικά ένας ανεκτίμητος θησαυρός. Υπάρχουν ανεξάντλητα μαθήματα ζωής, τα οποία μέσα από την ενδιαφέρουσα πλοκή τους, έχουν  άμεσο αντίκτυπο στους μαθητές.

Επίσης,  είναι μια πλούσια πηγή για δημιουργική σκέψη και φιλοσοφικούς προβληματισμούς, κάτι που εμπλουτίζει την παιδεία των μαθητών. Τέλος, οι μύθοι είναι διαχρονικοί και επίκαιροι και αυτό μας δίνει την δυνατότητα να τους έχουμε σαν στερεή βάση που θα μπορούσε να διοχετευτεί σε όλο το μαθητικό πρόγραμμα, επικουρικά  στην μετάδοση της ύλης.

Η ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ.

«Είμαστε βαθύτατα συγκινημένοι»

Ίσως, αν μια μέρα μας δοθεί η δυνατότητα να σου παρουσιάσουμε το μύθο μας, αυτή η στήλη συμπληρωθεί και με τη δική σου γνώμη. Εξάλλου, η παρουσίαση ενός αρχαιοελληνικού μύθου με προεκτάσεις σε μια πραγματικότητα που μεταβάλλεται, δίνει τη λαβή για σκέψη και συζήτηση.

Επιμέλεια: Μαρία Αντωνίου.

                  Θωμάς Χριστιάς.